Flest áttum við okkur vel á því hvaða afleiðingar það hefur að friða land. Landsvæði, hagi eða tún sem er friðað gegn öllum ágangi eftir krefjandi tíma landnýtingar nær með tímanum vexti, sprettu og grósku. Hafi álagið á landspilduna verið óhóflegt tekur tíma að ná fyrri landgæðum og styrk og auk friðunar getur verið þörf á utan að komandi hjálp, svo sem áburði og fræjum. Langflestir bændur haga sinni landnotkun þannig að þeir friða landið við og við, láta kýr, hross eða ær ekki ganga svo nærri landinu að sár myndist vegna álags og átroðnings, hvíla sem sagt spilduna reglulega og áður en skemmdir verða. En hvernig hugsum við um okkur sjálf?
Friðar þú sjálfan þig reglulega?
Getur verið að við, of mörg okkar, hugsum ekkert um að gefa okkur sjálfum frið, við og við, reglulega, heldur krefjumst þess af okkur sjálfum, og jafnvel fólkinu okkar, að áfram sér haldið út í rauðan dauðann? Það eru jú alltaf einhver verkefni sem bíða og svo bætist bara við listann! Já, það er alveg ljóst að það er nóg, að gera, ekki spurning. Æðum við eins og hauslausar hænur sí og æ úr einu verki í annað, dag eftir dag, vikum og mánuðum saman? Krefjumst þess að vélin í okkur bara gangi og skili alltaf sínu án þess að taka markvisst og ákveðið hlé, hleðslustund, hvíldarstund, hirðum ekki um að leyfa vélinni að kólna reglulega og bæta á olíu? Horfðu í eigin barm, já, núna.
Sífelld streita er hættuleg!
Rannsóknir á heilsufari fólks, í sálfræði og taugavísindum sýna að sífellt álag þar sem svonefnd drifkerfishormón, til að mynda kortisól, eru ríkjandi í okkur og drífa okkur áfram án hvíldar tímunum saman dag eftir dag er afar heilsuspillandi ástand. Það er sannarlega allt í góðu að taka á því, taka tarnir og njóta þess að koma miklu frá. En það er þetta sífellda álag sem er hættulegt. Afleiðingarnar geta verið margskonar, leiði, depurð, óyndi, gleðileysi, innri spenna, kvíði, ofuráhyggur, svefnvandi, orkuleysi og þrot. Líkamlegir kvillar svo sem vöðvabólgur og stoðkerfisvandi, meltingakvillar, höfuðverkir og hjartsláttartruflanir svo dæmi séu tekin.
Þjáist þú af dugnaðarkvíða?
Ragnhildur Þórðardóttir, Ragga nagli, einkaþjálfari og heilsusálfræðingur kann að komast skemmtilega að orði og hún hittir naglann á höfuðið þegar hún lýsir þeirri viðvarandi streitu sem of margir upplifa í nútímanum sem dugnaðarkvíða. Kannast þú við að upplifa stöðugt vanlíðan yfir að gera ekki nóg, finnast eins og þú sért alltaf eftir á með allt? Vera stöðugt að hugsa um allt sem þarf að gera og finna fyrir eirðarleysi, pirringi og óánægju? Forðast samt og fresta verkefnum sem eru nauðsyn en þér finnast yfirþyrmandi enda gengur þú nær aldrei úthvíldur til verka? Ýta til hliðar aftur og aftur viðburðum og félagslífi og ganga á svefntímann þinn, vinnan gengur jú fyrir. Una þér ekki hvíldar eða ánægjustunda því að þá bítur sektarkenndin, þú gætir jú verið að gera eitthvað!
Hvað stundir dagsins og vikunnar ætlar þú að hafa frið!
Eins og með landið okkar dýrmæta ert þú dýrmætur. Endilega láttu þessi orð verða að vendipunkti og settu þér núna, í dag, í þessari viku, reglu um friðun. Hvenær þú ætlar að hafa frið, hvíldarstundir, fastar stundir þar sem vinnan víkur fyrir hvíld, rósemd og notalegum uppbyggjandi samskiptum og iðju? Ég legg til að þú friðir ákveðna klukkutíma á dag, hvenær fer eðlilega eftir því hvernig þínu lífi og störfum er háttað. Eins er alveg heilsufarslegt og sálrænt lágmark að taka mest allan daginn frí frá vinnu einn dag í viku, lágmark, tveir dagar í viku er almennt viðmið. Það eru átta í mánuði en ekki fjórir, þar munar miklu. Ég segi mest allan daginn því að sjálf var ég kúabóndi án róbóts í 15 ár og þekki mjaltir. En það er sannarlega hægt að skella sér í sturtu eftir morgunmjaltir alltaf, annað hvort laugardag eða sunnudag, ef ekki bæði, og vera í fríi fram að seinna málinu.
Friðun og fræ
Núna þegar sumri er tekið að halla og framunda haustannir og vetrarverk er alveg kjörið að staldra aðeins við, með sjálfum sér og sínum. Leggja niður fyrir sér hvernig þú, og þú og þínir, ætla að friða reglulega stundir í eigin dagatali núna næstu vikur og mánuði. Ef þitt eigið innra land er illa farið, af önnum, hvíldarleysi, álagi og átroðningi, hikaði ekki við að leita þér utan að komandi hjálpar. Þú gætir þurft nokkur ný fræ og ögn af áburði til ná að spretta og blómstra á ný, það er þess virði. Munum svo að, kirkjugarðar heimsins geyma ómissandi fólk, eins og segir í texta Magnúsar Eiríkssonar. Í dag er þinn dagur, þitt líf, þitt tækifæri.
